Câu

Ý

Nội dung

1

a

Tâm trạng của nhân vật Kiều trong hai câu thơ đầu: Nỗi nhớ thương cha mẹ.

b

Nắng mưa: chỉ thời gian xa cách.

c

Thành phần tình thái là thành phần dùng để biểu hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

Thành phần tình thái trong câu "Có khi gốc tử đã vừa người ôm": "có khi"

2

"Con hãy nhớ rằng tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả."

2.1

Giải thích:

- "Tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả": là lời khuyên dạy mỗi người con cần giữ gìn đạo hiếu.

2.2

Phân tích, chứng minh, bàn luận:

- Tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả, vì:

+ Trong cuộc sống, chúng ta có nhiều mối quan hệ nhưng cha mẹ là người quan trọng nhất trong cuộc đời chúng ta.

+ Cha mẹ là người sinh ra ta, nuôi dạy ta nên người, luôn cho ta tình yêu thương lớn lao, vô điều kiện.

+ Khi ta gặp khó khăn, trở ngại, buồn đau, tuyệt vọng, bạn bè, xã hội có thể bỏ rơi ta nhưng cha mẹ luôn nâng đỡ, che chở, bảo vệ ta.

- Một con người sống có lòng hiếu thảo, biết yêu thương, kính trọng cha mẹ sẽ được sự tin yêu của những người xung quanh.

=> Mỗi chúng ta luôn ghi nhớ công ơn của cha mẹ, sống có hiếu với cha mẹ.

- Phê phán những biểu hiện sống vô ơn bạc nghĩa, trái với đạo hiếu.

2.3

Bài học nhận thức và hành động:

-  Nhận thức: Cha mẹ là những người vô cùng quan trọng trong cuộc đời của mỗi người làm con, cần yêu thương, trân trọng công ơn của cha mẹ.

- Hành động:

+ Ngoan ngoãn, vâng lời cha mẹ, học cách tự lập.

+ Giúp đỡ bố mẹ trong nhưng công việc phù hợp với khả năng của mình.

+ Động viên, chia sẻ, chăm sóc cha mẹ khi cha mẹ ốm đau, mệt mỏi, muộn phiền,...

+ Học tập tốt, rèn luyện ý thức đạo đức tốt để trở thành người có ích cho xã hội.

3

Vẻ đẹp bình dị của người lao động trong trong truyện ngắn: "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long.

3.1

Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

- Nguyễn Thành Long (1925-1991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam. Ông viết văn từ thời kì kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí. Thành công trong sáng tác của Nguyễn Thành Long không phải ở khai thác tình huống dữ dội mà là sự nhẹ nhàng, trong trẻo, thấm đẫm chất trữ tình.

- “Lặng lẽ Sa Pa” sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập “Giữa trong xanh” (1972), là một trong những tác phẩm thành công của ông. Truyện thể hiện vẻ đẹp bình dị của người lao động.

3.2

Phân tích:

a

 Nhân vật anh thanh niên:

* Một thanh niên giàu nghị lực đã vượt qua hoàn cảnh bằng những suy nghĩ rất đẹp, giản dị mà sâu sắc:

-  Hoàn cảnh sống và làm việc: một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét quanh năm “chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo”; công việc đều đặn, gian khổ: rét, mưa tuyết, nửa đêm…; cô đơn, vắng vẻ.

-  Quan niệm sống là cống hiến. Có ý thức về công việc, yêu nghề và thấy được ý nghĩa cao quý trong công việc: yên tâm với nghề khi biết được mình đã góp phần phát hiện kịp thời một đám mây khô nhờ đó “không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mỹ trên cầu Hàm Rồng”; suy nghĩ: ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được.

* Một người thanh niên có những tính cách và phẩm chất đáng mến: hiếu khách, cởi mở và chân tình:

-  Với bác tài xế xe khách: có tình cảm thân thiết: chuyến nào chạy lên, bác đều ghé lại trạm khí tượng để người thanh niên gặp gỡ, trò chuyện; anh tìm và tặng củ tam thất cho vợ bác lái xe đang bị ốm.

-  Với ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ mới gặp lần đầu: hiếu khách, vui mừng, ân cần mời hai người lên nhà; cắt hoa tặng cô gái, dẫn khách đi thăm vườn khí tượng, giới thiệu các loại máy móc, kể công việc hàng ngày của mình, pha trà ngon đãi khách, giãi bày tâm sự tự nhiên, chân thành. Đến khi chia tay, anh xúc động đến nỗi phải quay mặt đi và không dám tiễn khách ra xe dù chưa đến giờ “ốp”, và có lẽ để che giấu cái e ấp, xao xuyến, bâng khuâng của hai người con trai con gái gặp nhau đột ngột, quý mến nhau rồi chia tay nhau ngay, bởi biết là không bao giờ gặp nhau nữa.

-  Khiêm tốn, thành thật: Anh cảm thấy đóng góp của mình là nhỏ bé. Anh nhiệt thành giới thiệu những người khác mà anh thật sự khâm phục: ông kĩ sư vườn rau Sa Pa, người cán bộ nghiên cứu khoa học về sét.

* Một người thanh niên có đời sống tâm hồn trẻ trung, phong phú và lành mạnh:

-  Anh thích giao lưu, gặp gỡ đến mức thèm người.

-  Anh tự tạo ra niềm vui trong sáng, lành mạnh: trồng hoa, đọc sách, chăn nuôi.

-  Anh sống ngăn nắp, gọn gàng với một căn nhà ba gian sạch sẽ, với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách dù chỉ một mình.

b

Các nhân vật khác:

- Người họa sĩ: con người từng trải, tâm huyết với nghệ thuật, khát khao đi tìm đối tượng của nghệ thuật, có tâm hồn nghệ sĩ giàu xúc cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên, vẻ đẹp của tâm hồn con người và nghệ thuật.

- Cô kĩ sư: cô gái mang nhiệt huyết của tuổi trẻ, có niềm khát khao cống hiến, sẵn sàng rời thành phố đến với miền đất xa xôi khi vừa mới ra trường ; cuộc gặp gỡ với người thanh niên đã khơi dậy trong cô những tình cảm lớn lao, cao đẹp, hiểu thêm về cuộc sống tuyệt đẹp của người thanh niên, có những nhận thức sâu sắc về lẽ sống và vững tin vào con đường mình đã lựa chọn.

- Ông kĩ sư vườn rau: hàng ngày ngồi trong vườn chăm chú quan sát cách lấy phấn của ông, tự tay thụ phấn cho hoa su hào...

- Người cán bộ nghiên cứu khoa học: luôn sẵn sàng trong tư thế suốt ngày chờ sét...

3.3

Đánh giá:

-  Nghệ thuật xây dựng nhân vật: các nhân vật không có tên riêng, không có ngoại hình cụ thể mà chỉ có một tên gọi theo kiểu chung, phiếm chỉ; tinh cách bộc lộ qua lời giới thiệu của nhân vật khác, qua lời nói, thái độ, hành động.

-  Những nét đẹp của các nhân vật thể hiện vẻ đẹp của con người Việt Nam trong giai đoạn chống Mỹ: giản dị, chân thành, giàu lý tưởng. Họ đã góp phần thể hiện tư tưởng chủ đề của tác phẩm: thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong lao động.